Aristo Retorik (Söz Söyleme) Sanatı — Yazar Olmanın Kuralı
Aristoteles, Antik Çağın önemli filozoflarından biri olmakla birlikte söz söyleme, hitabet sanatını ilk ele alan şahsiyetlerden biridir. Mantık, metafizik, doğa bilimleri, Yunan siyaseti ve toplumsal konuları eserlerinde ele alan Aristoteles, güzel konuşmanında bir sanat olduğunu iddia etmiştir. Retorik Sanatı adını verdiği eserinde hitabetin gücünü, bilgisini üretici ve yaratıcı bilimler türünde bizlere kazandırmıştır.
Retorik genel anlamda bakıldığında ‘Güzel ve ikna edici konuşma’ sanatıdır. Yaşadığımız dünyada sadece insana bahsedilen kendini ifade etme konuşma yetisi, iyi kullanıldığı taktirde bir sanata dönüşmektedir. Sıra dışı ve etkileyici bir konuşma insanları iyiye sevk ettiği gibi kötüye de yönlendirebilir.
Aristo’ya göre retorik teknikleriyle örülü bir konuşmada ikna ediciliği belirleyen 3 unsur bulunmaktadır. Söz söyleme sanatı olarak da adlandıracağımız bu 3 unsur, ikna ediciliğin temel kurallarıdır.
- Konuşmacı
- Hitap edilen dinleyici
- Konuşmanın içsel kurgusu
İkna kuramları arasına giren bu yaklaşım, Aristo tarafından ‘Ethos, Pathos, Logos üçgeni olarak ayrılmıştır. Ethos, bunu kim söylüyor sorusunu sormakla birlikte konuşmacıyı işaretler. Konuşmayı veya yazıyı kaleme alan yazarı hedef alan Ethos, kişinini şöhretini, kişiliğini, mesleki özeliklerini, konuşma ve yazma üslubunu, mizacını hatta kıyafet seçimlerini kapsar. Konuşmacı veya yazar retoriğin ethos kavramın yola çıkaran dinleyici ve okur kitlesini ikna etmeye çalışır. Hitap ettiğiniz kitleye bahsi geçen konularda yetkinliğiniz olduğunuzu göstermeli, bunu kim söylüyor sorusunun cevabını karşınızdaki dinleyici veya okuyucuya geçirmelisiniz.
Retoriği oluşturan diğer iki unsurlardan biri olan Logos, ikna etmeye mantıksal yaklaşımdır. Dinleyici ve okurların mantık gücüne dayanmaktan, mantık çevresinde aktarıma gitmeyi hedefler.
Pathos ise temel duygulardan yola çıkarak duygusal üzerinden kişileri ikna etme yoluna gitmektir. İnsan hayatında temel duygular olarak adlandırılan aşk, korku, ödül çekiciliği üzerinden dinleyici ve okur kitlesini etkilemeyi hedefler.
..
