Kendini Gerçekleştiren Kehanet (Pygmalion Etkisi)

Sosyal psikolojide insanların üzerinde uyguladığı baskı kişinin düşünce ve davranışlarını da etkilemektedir. Diğer insanların sizin hakkınızda ne düşündüğü, bakış açıları ve davranışları günlük performansınızı etkileyerek farklı sonuçların doğmasına neden oluyor.

Kendini gerçekleştiren kehanet diğer adıyla Pygmalion etkisi psikoloji ve edebiyatta belirtilen olgulardan birisidir. Kısaca özetlemek gerekirse kişinin kendisinden üstün gördüğü insanların ona dair beklentilerine denk düşen davranış eylemler sergilemesidir.

Pygmalion etkisi kavramı ilk olarak Robert Rosenthal tarafından yapılan deneyle ortaya atılmıştır. California’da bir sınıfta yapılan IQ testi sonucunda öğrencilerin birbirine yakın puanlar aldığı görülüyor. Ancak deneyi yapan yetkililer bu bilgiyi saklayarak rastgele öğrenciler arasında bir kaç çocuğu seçerek öğretmenlerine hiç kimseye söylememek koşuluyla çocukların üstün zekalı olduklarını ve yüksek puan aldıklarını söylüyor.

Bu çocukların ileride çok başarılı olacaklarını söyleyen deney yetkilileri, öğretmenlere gerçek IQ sonuçlarından bahsetmezler. Bir yıl sonrasında tekrarlanan test sonucunda rastgele seçilen çocukların sene sonunda gerçekten üstün başarı gösterdikleri ortaya çıkıyor. İlkokul öğrencilerinin özellikle öğretmenlerinin yaklaşımlarının başarılı olmalarını nasıl etkilediği ortaya çıkarken, üstün zekalı olduğunu zannettiği öğrencilere farklı bir ilgi gösterdiği bunun sonucunda başarılı oldukları görülmüştür.

Deneyin sonucunda Robert Rosenthal, seçilen öğrencilerin gelişimini öğretmenlerin davranışlarına göre bilinçli veya bilinçsiz olarak dört faktöre dayandığını açıklamıştır.

• Öğretme miktarı
• Ortam
• Cevap fırsatı
• Geri bildirim